Istniejąca w polskim systemie prawnym instytucja skargi na niezałatwienie sprawy w terminie lub przewlekłego prowadzenia postępowania jest nadzorczym środkiem prawnym, wskazującym odpowiedź na bezczynność w postępowaniu administracyjnym. Bezczynność organu. Co robić?
Skarga na bezczynność uruchamia postępowanie weryfikujące sprawność a także szybkość działania organu w danej, konkretnej sprawie.
Wniesienie zażalenia
Pierwszym krokiem jest wniesienie zażalenia. Należy więc odpowiedzieć sobie na pytanie KTO może taką skargę wnieść. W postępowaniu administracyjnym uprawnienie takie przysługuje stronie. To strona może wnieść zażalenie do organu wyższego stopnia, a jeśli nie ma takiego organu – może wystąpić do organu prowadzącego sprawę z wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa.
Przedmiotem zaskarżenia mogą być:
1. stan „niezałatwienia sprawy w terminie” albo
2. „przewlekłe prowadzenie postępowania”.
Jak słusznie zauważa prof. Wróbel, wydaje się, że strona nie musi precyzować czy wnosi zażalenie na „niezałatwienie sprawy w terminie” czy na „przewlekłość postępowania”. Rolą strony jest jedynie wskazanie swojego niezadowolenia z braku rozstrzygnięcia, pomimo upływu wystarczającego – w jej ocenie – czasu. To zadaniem organu będzie weryfikacja zażalenia pod kątem wszystkich przesłanek określonych w art. 37 § 1 k.p.a.
Zażalenie wnosi się bezpośrednio do organu wyższego stopnia. Organ ten za każdym razem musi wystąpić o przesłanie akt sprawy będących niezbędnymi do rozpatrzenia skargi, co staje w opozycji do pojęcia szybkości postępowania. Organ wyższego stopnia powinien zbadać, czy zostały spełnione wymogi formalne, na które składają się:
- wskazanie osoby, od której pochodzi,
- jej adres i
- żądanie.
W zależności od formy wniesienia wniosku powinien on być zaopatrzony podpisem (w przypadku podania pisemnego lub ustnego do protokołu) albo uwierzytelniony zgodnie z odrębnymi przepisami (w przypadku formy elektronicznej) . W tym drugim pojęciu mieści się również podpis profilem zaufanym ePUAP.
Jeżeli organ do którego wniesiono pismo uzna się za niewłaściwy do jego rozpatrzenia, powinien przekazać podanie zgodnie z właściwością i to niezwłocznie. O przekazaniu należy zawiadomić stronę.
Pozostawienie bez rozpoznania
Zasadniczo braki formalne podania powodują wezwanie wnoszącego przez organ o ich uzupełnienie. Wezwanie musi dokładnie wskazywać, o jakie braki chodzi oraz pouczyć wezwanego, że w przypadku ich nieuzupełnienia w terminie siedmiu dni, podanie zostanie pozostawione bez rozpoznania (za: A. Wróbel).
Postanowienie o wyznaczenie terminu
Po uprzedniej weryfikacji akt sprawy, które spowodowało stwierdzenie przewlekłości, organ jest zobowiązany do wyznaczenia terminu dodatkowego (art. 37 § 2 zdanie 1 k.p.a.). Następuje to w formie postanowienia na które nie przysługuje zażalenie. Rozstrzygnięcie takie otwiera zawsze drogę do skargi na bezczynność w trybie ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Jak wynika z art. 37 § 2 zdanie 2 k.p.a., rozstrzygnięcie o rażącym naruszeniu prawa ustawodawca ograniczył jedynie do przypadków „niezałatwienia sprawy w terminie”.A contrario, w przypadku stwierdzenia „przewlekłości postępowania” organ nie może orzekać w przedmiocie rażącego naruszenia prawa.
Stopień nieterminowości
Postanowienie o odmowie uznania zażalenia za uzasadnione
